Sayıları gitgide artan obruklar güvenlik tehdidi de oluşturmaya başladı. Bu sorun Dokuz Eylül Üniversitesi tarafından düzenlenen Türkiye’de Obruk Gelişmeleri ve Çevresel Etkileri konulu çevrimiçi toplantıda ele alındı.
Doğal olarak oluşması on yıllar süren obrukların oluşma süreleri çok kısaldı. Cumhuriyet’ten Hazal Ocak’ın haberine göre, yeraltı sularının çekilip, toprağın çökmesiyle meydana gelen ve 2020 yılında 350 olarak bilinen obruk sayısı 600’e ulaştı. İklim kriziyle birleşen insan etkisi obruk oluşumunun doğal sürecini hızlandırdı ve sayılarını artırdı. Yeraltı sularının hoyratça kullanıldığına dikkat çeken uzmanlar, çölleşme riskinin yüksek olduğunu ve bir an önce önlem alınması konusunda uyarıyor.
TEHDİDİN YAŞANDIĞI İLLERARASINDA DENİZLİ DE VAR
Konuşmacılardan Doç. Dr. Bülent Özmen, obrukları afet yönetimi bakış açısıyla değerlendirdi. Türkiye’deki obruklara baktığımız anda son 3 yılda neredeyse obruk oluşumlarının sayısının yılda 23-30 taneye kadar çıktığını belirten Özmen, sayıların daha da artacağını söyledi. Özmen, obruk deyince ilk akla sadece Konya’nın geldiğini ifade ederek, son yıllarda Denizli’de, Eskişehir’de, Bursa’da, beklenmeyen illerde de artık obrukların görülmeye başlandığını anlattı. Obruk nedeniyle kayıtlara geçen bir can kaybı olmadığını ama ilerleyen yıllarda olmayacağı anlamına gelmediğine dikkat çeken Özmen “Obrukların yavaş yavaş şehir merkezine yakın yerlerde de oluşmaya başladığını görüyoruz maalesef” dedi.
“OBRUKLAR İŞİ KÖTÜ TARAFI AMA DAHA KÖTÜSÜ DE BEKLİYOR”
Prof. Dr. Doğan Yaşar ise, yeraltı sularının hoyratça kullanıldığına dikkat çekerek, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yeraltı sularının aşırı ve plansız kullanımı arkadan da jeotermal belası geldi başımıza. İlk Nevşehir’de 2007 yılında bir çöküş yaşadık. Bin metrekarelik bir alan çöktü. Özellikle Aydın Ovası şu anda jeotermal olaylardan ötürü tarımsal olarak ciddi yara aldı. Asıl belası da obruklar. Yeraltı suları kullanımına başlandıktan sonra çok ciddi tarım sorunları nedeniyle çok ciddi obruklarla karşılaşmaya başladık. Özelikle son 20 yılda patladı. Yeraltı sularını biz hoyratça kullanıyoruz. Dünyanın en hoyratça yeraltı sularını kullanan ülkelerden biriyiz. Yeraltı suyu çektiğinizde yukarıdaki ağırlık çökmeye başlıyor. Dünyanın en vazgeçilmez doğal kaynakları yeraltı sularıdır. Biz daha gerçek anlamda kuraklık yaşamadık. Jeotermal ve yeraltı sularınını kullanımını mutlaka ve mutlaka denetim altına almalıyız. Bütün kuyular kontrol altına alındıktan sonra düzenli olarak seviye ölçümleri yapılıp ona göre oradaki tarım ürün desenlerinin devletçe belirlenmesi gerekiyor. Tarım Bakanlığı’na büyük görev düşüyor. Suyu ve tarım ürün desenini insanlara bırakmasınlar. Obruklar işin kötü bir tarafı ama bizi bundan daha kötü şeyler bekliyor” .
