Latince başlığa bakıp da bilimin ulaşılmaz sırlarından birini söyleyeceğimi zannetmeyin.
Ukalalık olsun diye de yazmadım, sadece ne kadar eski bir deyim olduğunu vurgulamak istiyorum, neredeyse 2400 yıldır var.
Ülkemizin gündemi çok karışık. Hergün yeni bir manşet patlıyor, televizyonların neredeyse hepsi tartışma programı dolu. Ama eğer dikkatli bir izleyici iseniz bunların çoğunda fikirlerin ne kadar yüzeysel, tartışmaların ne kadar kısır, gündemin ne kadar yapılandırılmış olduğunu hemen fark ediyorsunuz.
Bu yazıda güncel konulara duyarlı insanlar için, tartışmaları izlerken dikkat edilecek bir tartışma tekniğini anlatmak istiyorum.
İnsanoğlunun Aristo’dan beri üzerinde kafa yorduğu, sokaktaki çocuktan en üst düzey politikacıya kadar herkesin günlük hayatta kullandığı bir tartışma biçimi bu.
Ad Hominem kişiliğe saldırmak anlamına geliyor.
Eğer yöntemi biliyorsanız hemen fark edebileceğiniz çok basit bir teknik, uygulaması kolay. Örnek olarak; cevap veremeyeceğiniz bir fikir veya açılmasını istemediğiniz bir konu ortaya çıkarsa şöyle yapabilirsiniz:
Karşınızdaki, ileri sürdüğü fikre karşılık sizden düzgün bir cevap beklerken, Ad Hominem bir cevapla onu şaşkınlığa uğratırsınız, rakibiniz bu sinsi yanıta nasıl cevap vereceğini düşünürken biraz duraksar, bu duraksamayı kendinden emin olmadığının göstergesi olarak kullanarak bir alt seviyeden daha da yüklenirsiniz, kalabalıklar zaten o arada konuyu unutmuş karşı tarafın kişiliğini yargılamaya başlamıştır, siz de tepkileri müstehzi bir gülüşle izlersiniz. Boş bulduğunuzda da bağıra çağıra suçlamaya devam edersiniz. Artık ortada konuşulacak bir fikir yoktur, karşı taraf da kendini kanıtlama çabasına gömülmüştür.
Ad Hominem’in nasıl yapıldığına gelince, Aristo, Sextus, Galilei, Locke gibi filozoflar yöntemleri incelemiş ve gruplandırmışlardır:
Çevresel ad hominem: Kişinin söylediği fikre hiçbir şey söylemeden ilişkilerine, mesleğine, geçmişine, sahip olduklarına yönelik saldırı.
Kuyuyu zehirlemek:Karşı fikir ileri sürerken,ortaya alakasız bir konu atmak(mesela asgari ücreti tartışırken araya senin villada oturmanın masrafı ne kadar diye sormak)
İlişkiden suç yaratmak: Kişiyi sevilmeyen veya suçlu olan bir grupla ilişkide göstermek(Örnek vermeye gerek var mı?).
Hakaret edici ad hominem: Kişiyi kıvırtmak, yalan söylemek, kışkırtmak, terörize etmek gibi deyimlerle suçlamak
Tu quoque(sen de):Kişinin ad hominem saldırısına aynı şekilde cevap vermek( Sen de şunu yapmıştın gibi…)
Bu yöntemi kişisel olarak evde ve işte kullanabilirsiniz, tabi sonuçlarına da katlanırsınız. Eşiniz veya iş ortaklarınızın şimşeklerini üstünüze çeker, hiçbir gerçek sonuca ulaşmadan sadece kavga çıkarmış olursunuz.
Daha büyük ölçekte uygulamaya gelince; bu işi toplum önünde yapmak biraz ustalık ister, ekip gerektirir. Sadece ön plandaki tartışmacı değil, arkada sosyal medyanın provokatörleri, basının kalemşorları, televizyonun ağzı kalabalık tartışmacıları gibi destekleyici bir koro olursa, sonuç tam istediğiniz gibi olur.
Ortada fikir falan kalmaz, karşınızdakini toplum önünde aşağılarsınız, oluşan atmosferde, hele erk de sizden yanaysa rakibiniz sürünsün dursun gari.
Gündemi bir de bunları düşünerek izleyin.
