• TIKLAYIN | Avdan: Doğanın kalbine vurulan kömür kepçesi -1
Taa 2016’da "termik santral" süreci ile başlayan, o projenin iptalinin ardından "açık kömür işletmeciliği" ile devam eden problem artık sadece Avdanlıların sorunu değil. Avdan Madencilik Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ, 3 milyon 764 bin 623 m² başlayan açık saha kömürcülüğüne 4 milyon 708 bin m² daha ilave etmeye hazırlanıyor. Hem de cebine koyduğu "ÇED olumlu kararı" ile…
"Madem termik santrali kuramadım, ben de buradaki kömürü çıkarıp kamyonlarla Yatağan’a taşırım" tavrındaki Avdan Madencilik, genişleyen kömür çıkarma sahasıyla yakında Narlı’nın komşu mahalleleri Denizoluk, Kırköy, Narlı ve Adamharmanı’nın sınırlarına girecek. Genişleyen sahaya Avdan Muhtarı İlhan Kulaç, "Biz yandık, başkaları başkaları yanmasın" diyerek dikkat çekiyor.
"ZEYTİN AĞAÇLARI KÖMÜRE KURBAN EDİLİYOR"
Yazı dizimiz için Avdan’a gittiğimizde konuştuğumuz Kulaç, yaşananları anlatırken "13 Ocak 2022'de 3 milyon 764 m² alan kamulaştırılarak mağdur edildik. Şu anda kamulaştırılan alanda çalışmalar devam ediyor. Bizim 20 yaşında, 10 yaşında, 5 yaşındaki zeytinlerimiz sökülüyor. Bunlar kömüre feda edilmiştir" sözleriyle başladı konuşmaya.
"Alan genişletilmesinden söz ediliyor" diye sorduğumuzda Kulaç, "Şu an bir de alan genişletilmesi var. 3 milyon 764 bin m² alan yetmemiş arkadaşlara 7 milyona genişletelim demişler, talepte bulunmuşlar. Biz bunun için hukuki mücadelemizi devam ettireceğiz. Danıştay'da açılmış olan 5 davamız var" yanıtını verdi.
"ÖRDEKLER, KAZLAR GELİYORDU, SERÇE BİLE KALMADI"
Yörenin geçim kaynağı tarımın nasıl zarar gördüğü sorusunu da Kulaç, "Artık arazinin kullanılacak bir hali kalmadı. Toprak aktarıldıktan 50 yıl sonra verim veriyormuş. Ekoloji sistemi bozuldu çevrenin. Vadimiz vardı, sularımız vardı, göllerimiz vardı hepsi gitti. Kışın yeşil başlı ördekler, kazlar geliyordu köyümüze ama serçe dahi kalmadı bunların başlattığı çalışmadan sonra" diye yanıtladı.
Devamında "Tarımsal alan diye bir şey yok artık, bizde kalmadı. Verimli arazilerimiz vardı; hububat, tütün, birçok ürün yetişiyordu kalmadı. Bademimiz, incirimiz, zeytinimiz, armudumuz, elmamız, karpuzumuz, kavunumuz hepsi vardı ama şu an onlardan mahrumuz biz" ifadelerini kullandı.
HASTALIKLA İLGİLİ GEÇMİŞTEKİ VAKALARI ANIMSATTI
"Kirliliğin yarattığı hastalıklarla ilgili durum nedir?" diye sorduğumuzda Kulaç’tan "Başka bir şirketin yeri vardı, kurutma yapılıyordu, torbalama yapılıyordu. Kanserden ölümler oldu. Çalışanlardan 3 kişi ölmüştü o zaman genç yaşta akciğer kanserinden" yanıtını aldık.
"BİR DÖNÜM İCAR PARASINA BİR DÖNÜM TARLA ALIYORLAR"
"Son sözleriniz" dediğimizde Kulaç, "Biz adalet istiyoruz. Biz ne yiyeceğiz? Sekiz tane mahallenin yok olacağından bahsediliyor. Tarlanın dönümü 5 bin, 10 bin lira olur mu? Olmaz... Karşımızdaki Ebecik, Sofular, Çalıköy, Karahisar'da bir dekar yeri 10 bin liraya kiralıyorlar. Bizde 10 bin liraya kökten alıyorlar. Büyüklerimizin bunu gözden geçirmesini, kamulaştırmanın iptal edilmesini istiyoruz. Herkes tarımını yapsın, kendi karnını doyursun" diye konuştu.
"8 MAHALLE DAHA ETKİLENECEK"
"Sekiz mahalle dediniz, nereler bunlar?" sorumuz üzerine Kulaç, "Gökçeler, Denizoluk, Kayapınar, Avdan, Narlı, Gülbağlık, Gölbaşı ve Kırköy; bunların hepsinin etkileneceğinden bahsediliyor. Dileğim olmasın, biz yandık onlar da yanmasın" dedi.
HAZER: BİR BÜTÜN OLARAK DENİZLİ’NİN PROBLEMİ
Avdan’da yaşanan ve yakın gelecek daha geniş bir alanı etkileyeceği konuşulan açık kömür saha işletmeciliğiyle ilgili Büyük Menderes Ekoloji Derneği Başkanı Ayşe Hazer de endişelerini dile getirdi. Hazer’in açıklamasından satırbaşları şöyle:
● Termik santral sürecinden beri Avdan'dayız. Termik santral iptal edilmedi, bir şekilde rafa kalktı. Hemen akabinde bu açık kömür işletmesi geldi. Avdan'da Cumhurbaşkanlığı kararıyla kamulaştırma yapıldı. Şu anda açık kömür işletmeciliği faaliyetleri devam ediyor.
● Bununla ilgili hukuki süreç başlatıldı. Avdanlılar seslerini yükseltip hukuki mücadelesini başlattı. Ancak şöyle bir şey oldu. Şirketin başvurusu kabul edildi, "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir" raporu verildi. Rakamları yuvarlayarak söyleyeceğim. 3 milyon m²'den 7 milyon m²'ye çıkarılacak saha genişletmesi istedi.
● Avdan meselesi başladığında "Bu sadece Avdan ile sınırlı kaymayacak, muhakkak çevresine doğru yayılacak" demiştik. Diğer köylerde de durumu anlatmaya gayret ediyoruz. Yeni süreçle çevre köyler ya sahaya komşu hale geldi ya da sahanın içinde kaldı. Hangi köyler bunlar? Narlı, Kırköy, Avdan, Denizoluk. Şimdi artık onlarında tarım arazilerinin dışında köydeki yerleşim alanlarına kadar bu saha yaklaşıyor.
● Büyük Menderes İnisiyatifi olarak yerelin bir reaksiyonu olması gerekiyordu. Biz dernek olarak çevre mücadelesinin içindeyiz ama muhakkak o bölgede yaşayanlar da sesini yükseltmeli. Bu konuda Avdanlılar üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirdi, davayı başlattı. Çevre köyler de problemin kapılarına kadar geldiğinin farkında.
● Bırakın Avdan'ı dünyanın başka bir ucundaki ekolojik konu Türkiye'yi etkiler. İklim krizi işin içinde zaten. "Benim kapıma gelmedi" dememek lazım. Avdan kent merkezine çok yakın. Açık kömür işletmeciliği mevcut tarım arazilerini ortadan kaldırması bir yanı sebebiyet vereceği ekolojik yıkım sadece Denizli'yi değil dünyanın öbür ucundaki insanları da etkileyecek. Kentte yaşayanların da bu konuya duyarlılık göstermeleri şart. Bu sadece Avdan'ın, Kırköy'ün ya da Narlı'nın, Denizloluk'un kendi başına vereceği reaksiyon bunun için yeterli değil.
● Hukuki mücadele devam edecek. Elimizden gelen her ne varsa ortaya koyacağız. Bizim görevimiz bilgilendirmek, olabilecekleri söylemek. Başında beri ısrarla üzerinde durduğumuz bu sadece o köyün sorunu olmadığıdır. Bir bütün olarak Denizli'nin problemi.
AÇILAN DAVALAR
"Bu bölgeyle ilgili 2 dava süreci var. Biri Danıştay'da, diğeri Denizli Bölge İdare Mahkemesinde. Onlarla ilgili de bilgi verir misiniz?" sorusuna Hazer’in yanıtı şöyle oldu:
"Gönüllü avukatlarımız var, onlara da teşekkür ediyoruz. Davalar devam ediyor. Bir tanesi acele kamulaştırma için, haber bekleniyor artık. Danıştayın karar vermesi gerekiyor. Dava süreci devam ederken kazı da başladı, öyle de bir durum var. ‘ÇED gerekli değildir’ kararı üzerinde ikinci dava açıldı. Çevre köyler de müdahil oluyor. Bilirkişi gelmesi bekleniyor. Umudumuz odur ki ÇED gerekli değildir kararının iptali çıksın sonunda."
"BİLİNÇLENDİRME ÇALIŞMALARI SÜRECEK"
Hazer, Kahramanmaraş merkezli deprem nedeniyle ara verdikleri bilinçlendirme çalışmalarına devam edeceklerini, konferanslar, söyleşiler düzenlediklerini, Ziraat Mühendisleri Odası ile "Topraksızlaştırma ve Zorunlu Göç" konulu etkinlik gerçekleştireceklerini, ilerleyen süreçte kırsalda gösterilen mücadeleyi kentte de sürdüreceklerini sözlerine ekledi.
YARIN: HATİCE NİNE HEM AĞLADI HEM KONUŞTU: SESİMİZİ TÜRKİYE DİNLESİN
