Avdan’a yolumun ilk düşüşü Ekim-2016’da olmuştu. Daha kamuoyunun gündemine girmemişti bugün yaşanan problem. Yaşanacakların ayak sesleri kısaca "ÇED" diye bildiğimiz "Çevresel Etki Değerlendirmesi Toplantıları" ile duyulmaya başlamıştı o dönem. Gelmekte olan tehlikeyi aktarmak, toplumu bilgilendirmek için gitmiştim Avdan’a.
Farklı mahallelere gidip, edindiği bilgileri, gözlemlerimi, yürütülen çalışmaları "Termik Santraller Geliyor" başlığı altında dizi yazıya dönüştürmüştüm. "Avdan'da Termik Santral Tepkisi" ve 'Kale'de 7 Mahallenin Ortasına Termik Santral" başlığıyla aktarmaya çalışmıştım yaşanacakları. Ama nedense o yıllarda yeterli toplumsal tepki verilemedi.
ŞİRKETİN ŞAKASI OLMADIĞI KAPIDAKİ TEHLİKE ANLAŞILDI
Bilgilendirme toplantısında anlatılanların kendilerini yeterince tatmin etmediğini söyleyen Avdanlılar, "Bize Almanya’daki sistemi anlattılar. İyi de o sistem Türkiye’de var mı ki?" diye soruyordu. Soruyordu da toplumsal tepki yükselmediği için cılız çıkan sesler, toplantı yapılan yerde kalıyor, Tavas’tan kente kadar ulaşmıyordu.
"AVDAN YATAĞAN OLMASIN" ÇIĞLIĞI
Avdan halkı tepkiliydi, çünkü o yıllarda küçük de olsa bir tesis vardı. Yaşanan kirlilik, bugünleri gösteren ayna gibiydi. Rüzgar estiğinde savrulan kömür tozunun sebze ve meyve bahçelerine savrulduğunu anlatan mahalle sakinlerinin feryadı "Rüzgar estiğinde savurduğu kömür tozu tarım arazilerine düşüyor. O tozun düştüğü yerden hayvanlar ot bile yemiyor. Termik santral daha beter kirlilik yaratacak. Ortada Yatağan örneği varken neden termik santral kurulmak istenir? Biz, Avdan’ın Yatağan olmasını istemiyoruz. Bizim burada ayrıca sulamaya gerek kalmadan yağmurla domates yetişir, kavun karpuz yetişir. Bu santral kurulursa yaratacağı kirlilik doğayı katledecek, tarım alanları etkilenecek. Buğday, mısır, tütün, nohut, mısır, kekik ve elmacılık bizim gelir kaynağımız. Bundan olmak istemiyoruz. Yatağan santralinin insan sağlığıyla ilgili olumsuzlukları da ortada. Bu santralin kurulmasını istemiyoruz. ‘Bin kişiye iş sağlanacak’ diyorlar. Biz sağlığımızdan olduktan sonra o iş kime ne kadar yarar" şeklindeydi.
Künar Mahallesi’nden Şeref Yeşilkünar da santral kurulması planlanan alanı, o bölgedeki çam, meşe, meyve, zeytin ve incir ağaçlarını gösterip "Yatağan’daki santrali biliyoruz. Çevresinde yeşili gösteren bitki, ağaç var mı?" diye soruyordu.
TEPKİSİZLİK AZ DAHA 2. YATAĞAN’IN KURULMASIYLA BİTECEKTİ
Dedik ya sadece o çevredeki halkın belirli kesimi karşı çıkıyor, tepki gösteriyor, o da Tavas’ı geçip kente ulaşmıyor diye… Uyuma sürecini değerlendiren Yenidere Termik Enerji Elektrik Üretim ve Maden AŞ; Avdan, Adamharmanı, Kırköy, Narlı, Kurbalık, Gölbaşı, Doğanköy, Denizoluk, Kayapınar, Sofular ve Ebecik mahallelerinin ortasında bir yere kondurmayı planlıyordu. Neyse ki çok geç olmadan Avdan Platformu oluşturuldu, sesler yükseldi ve o ses dalgası Ankara’ya kadar ulaştı.
Tepkiler, Tavas Belediye Başkanı AK Partili Hüseyin İnamlık’ın "Termik santrale kesinlikle müsaade etmeyeceğiz. Bölge bunu kaldıramaz, böyle bir şey mümkün değil" sözleriyle birleşince termik santralden vazgeçmek kalmıştı geriye. Ankara da bunu yaptı.
O GÜN KONUŞANLAR, BUGÜN NEREDE?
Termik santral projesinin durdurulmasından siyasi fayda umanlar birden ortaya çıkıp çevreci kesilirken, açıklamayı yapmayı o dönem AK Parti Meclis Grup Başkanvekili olan Cahit Özkan kimselere bırakmamıştı. Bakın bir çevreci edasıyla neler söylüyordu:
"Su havzalarına yakınlığı, su depolarının bulunduğu bölgeye yakın olması, yerleşim alanlarına çok yakın mesafede olması, yasal şartları etkin alan 3 kilometreden daha yakın olması, özellikle sağlık ve ulaşım altyapısı ile tarım alanları dikkate alındığı zaman ÇED açısından şu anda yapılması uygun değildir.
Enerji Bakanlığımız, Çevre Bakanlığımız, Tarım Bakanlığımız ile gerekli görüşmeleri yapmak suretiyle sıkıntıyı dile getirdik. Yaptığımız görüşmeler çerçevesinde Avdan bölgesine yapımı planlanan termik santralin durdurumu gerçekleşmiştir. Termik santral projesi durdurulmuştur. Biz; çevre, tarım, orman, sağlıklı yaşam ve yarınlara bırakacağımız bu zenginlikleri koruyarak bugünlere geldik. Bundan sonra da ödün vermeyeceğiz."
UYUMA, UYUTMA SÜRECİ AÇIK KÖMÜR İŞLETMECİLİĞİYLE BİTTİ
Sonra yeniden sessizliğe gömüldü Avdan ile ilgilenen sivil inisiyatif. Avdan Madencilik Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ’nin beklediği de tam da buydu. Takvim yaprakları 14 Ocak 2022’yi gösterdiğinde Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla "acele kamulaştırma" kararı yayımlandı.
Kararda, "Denizli ili Tavas ilçesinde S:61796 ve S:200808574 numaralı IV. grup maden (linyit) işletme ruhsatlı sahalarda, ruhsatlara konu maden üretimine devam edebilmesi için ihtiyaç duyulan ekli listedeki taşınmazların Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından acele kararlaştırılmasına, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 27. maddesi gereğince karar verilmiştir" denildi.
Bu kamulaştırmayla Avdan Madencilik’e Avdan Mahallesi’nde 3 milyon 764 bin 623 m² sahada açık kömür işletmeciliği yapmanın kapıları açılıyordu. Şirket hazırlıklarını kısa sürede tamamlayıp, iş makinelerini Avdan’a getirdi. Yazı dizimize ismini veren kepçeler de tarım alanıymış, ekili araziymiş, zeytin ağacıymış demeden toprağa daldırıldı.
GÖÇ VEREN MAHALLE
Avdan Mahallesi kömüre kurban edilişinin acısını yaşarken, göç de verdi. Mahalle muhtarı İlhan Kulaç, açık kömür işletmeciliğiyle tahrip edilen tarım arazilerinin göçü de beraberinde getirdiğini, bir zamanlar bin 40 kişinin yaşadığı Avdan’ın nüfusunun 680’e düştüğünü söyledi.
YARIN: BİZ YANDIK BAŞKALARI YANMASIN!
