Hierapolis Antik Kenti’nin gizemli yapısı Ploutonium Kutsal Alanı ya da yaygın adıyla Cehennem Kapısı, sadece arkeoloji dünyasının değil farklı alanlarda çalışmalar yürüten bilim insanlarının da ilgi odağı olmayı sürdürüyor. Hierapolis kazılarına başkanlık eden İtalyan arkeolog Francesco D’Andria’nın ekibiyle birlikte 2011 yılında ortaya çıkardığı kutsal alanda, en son inceleme yapan Almanya’daki Duisburg Essen Üniversitesi’nde yanardağ biyolojisi uzmanı olarak görev yapan Hardy Pfanz oldu.
BOĞALAR KUŞLAR ÖLÜYOR, RAHİPLER SAĞ ÇIKIYOR
İçeriye giren canlıların, hatta mağaranın önünden geçen kuşların bile öldüğü ifade edilen o dönemin kutsal yapısı, hadım edilen rahiplerin herhangi bir müdahale olmaksızın ölecekleri alt odanın içinde boğaları adak ettikleri törenlerle anılıyor. Boğalar ve kuşların zehirlenerek can verdiği bu mağaradan hadım edilmiş rahiplerin sağ olarak çıkması ise günümüze dek gizemini korudu.
MAĞARADAKİ ÖLÜMLERE JEOLOJİK AÇIKLAMA
Pamukkale’ye gelip, Hierapolis’teki Cehennem Kapısı’nda araştırma yapan Duisburg Essen Üniversitesi yanardağ biyolojisi uzmanı Hardy Pfanz, basit ama göz ardı edilmemesi gereken bir görüş ortaya attı. Pfanz’e göre, antik kentin altından geçen yarıktan (fay) volkanik karbondioksit (CO2) yayılıyor, bu da ölümlere yol açıyor.
“GAZ GÜNEŞLE DAĞILIYOR, GECE KARBONDİOKSİT GÖLÜ OLUŞTURUYOR”
Pfanz ve ekibi, alandaki ölçümleri sonucunda karbondioksitin güneşin etkisiyle gündüzleri dağıldığını, gece ise yükselerek kapalı alanda “karbondioksit gölü” oluşturduğu görüşünde birleşti. Pfanz, “Şafak vakti, alan zemininin 40 santimetre üstünde karbondioksit konsantrasyonun yüzde 35’e ulaşması, hayvanlar ve insanların ölmesi için yeterli. Ancak, yükseklik arttığında konsantrasyon hızla düşüyor” yorumunda bulunuyor.
RAHİPLER NEDEN ÖLMÜYORDU?
Peki, boğalar ve kuşlar ölürken, hadım edilmiş rahipler adak töreni sonrasında Cehennem Mağarası’ndan nasıl sağ olarak çıkıyordu? Bu soruya Pfanz, “Hadım edilmiş rahipler, muhtemelen kurbanlarını gaz konsantrasyonunun en yüksek olduğu sabah ya da akşam saatlerinde buraya getiriyordu. Kurban hayvanlar başlarını karbondioksit gölünden tamamen uzak tutacak kadar uzun değillerdi ve baş dönmesi başladığında kafaları daha da düşüp CO2 emilimini artırıyordu ve boğulma nedeniyle ölüme yol açıyordu. Ancak rahipler, başlarını tehlikeli gazların üstünde tutacak kadar uzundu ve yüksekliklerine katkıda bulunmak için taşların üzerinde durmuş bile olabilirlerdi. Ölümcül nefes Kerberos’un yalnızca belirli yüksekliğe ulaştığını biliyorlardı” açıklamasını getiriyor.
