Kritik eşik,
psikolojik sınır,
“Test etti” derken,
rakamların “ya göründüğüm gibi olurum ya da olduğum gibi görünürüm” moduna geçmesiyle 1 dolar=10 lira denklemine geliverdik.
Oysa TL’den 6 sıfırı silenler böyle hayal etmemişti.
Fiyatların bol sıfırlı yolculuğunun yeniden ve bu kadar erken başlayacağını aklının ucundan bile geçirmemişti.
Ama ne oldu?
Türk ekonomisi 16 yılda “1 dolar=10 TL” deyiverdi.
Yine o korku sardı.
Nasıl sarmasın?
Bi canavarı vardı Türkiye’nin, “enflasyon” deniliyordu.
O yükseliyor, paraya sıfır ekleniyordu.
Mesela asgari ücret için yüz milyonlar telaffuz ediliyordu.
Paradan 6 sıfırın atıldığı 2005’ten bir önceki yıl, yani 2004’de asgari ücret net 303 milyon 79 bin 500 liraydı.
Mesela memur maaşları…
14/3'teki memurun maaşı 1 milyar 333 milyon lira.
9/2'deki öğretmenin maaşı 1 milyar 550 milyon lira.
9/3'teki polisin maaşı 2 milyar 59 milyon lira.
11/1'deki lise mezunu hemşirenin maaşı 1 milyar 509 milyon lira.
13/3'teki hizmetlinin maaşı 1 milyar 299 milyon lira.
Banknotları say say bitmiyor, cebe, cüzdana sığmıyordu.
Ya alım gücü?
O zaman da para yetmiyordu.
31 Aralık 2004:
1 ABD Doları=1 milyon 342 bin 700 lira.
1 Euro=1 milyon 832 bin 100 lira.
1 İngiliz Sterlini=2 milyon 592 bin 800 lira.
Paradan 6 sıfır atıldı, 3 Ocak 2005’teki döviz kurları:
1 ABD Doları=1 lira 34 kuruş.
1 Euro=1 lira 81 kuruş.
1 İngiliz Sterlini=2 lira 56 kuruş.
Popülist politikaların henüz tavan yapmadığı yıllar…
Örneğin 2008’in 31 Aralık günü:
Dolar 1 lira 52 kuruş.
Euro 2 lira 14 kuruş.
İngiliz Sterlini 2 lira 22 kuruş.
Sonra mı?
Referandumlar, Cumhurbaşkanlığı seçimleri, genel ve yerel seçimler…
Her sandık, ekonominin dümenine geçenlerin etkisi, Merkez Bankası’nın etkisizleştirilmesi derken geliverdik bugünlere.
TÜİK başkanlarını değiştirme, enflasyonu kılıfına uydurma hesapları bile durduramadı sayıları artan sıfırları.
Yanlış hesaplar, yanlış politikalar sonucu paradan sıfır atılmasının 16. yılında 1 dolar=1 lira 34 kuruştan, 1 dolar=10 liraya geldik.
16 yılda asgari ücretin kaç dolar ettiğine ya da bu kadar yılda kaç dolar arttığına gelince…
2004 yılın sonu itibariyle bir asgari ücretlinin maaşı 261 dolar.
15 Kasım 2021 tarihi itibariyle asgari ücretlinin maaşı 281 dolar.
Ne kadar artmış?
20 dolarcık.
Bu da iktidar erklerinin Türkiye’si ile ekonomik cenderedeki milyonların Türkiye’si.
