Denizli’nin turizm bölgesi Pamukkale’nin Karahayıt Mahallesi’nde 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı, mahkeme kararıyla 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı’na dönüştürüldü. Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu da yasa gereği mahkeme kararına uygun yeni bir karar aldı. Mimarlar Odası Denizli Şube Başkanı Serdar Alayont, kararı “Yer altında detaylı inceleme yapılmadan bilirkişilerin raporuna dayandırılarak sit derecesinin düşürülmesi oldukça vahim bir durum” diyerek, eleştirdi.
Denizli’nin en önemli turizm bölgesi olan ve UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Pamukkale ile hemen yakınındaki Karahayıt’ta, kültürel değerlerin korunması amacıyla 41 yıl önce alınan “1. derece arkeolojik ve doğal sit alanı” kararında bütünlüğü bozacak bir gelişme yaşandı. Numan Güneş, sahibi olduğu 34 bin 641 metrekarelik tarlayla ilgili Denizli İdare Mahkemesine dava açtı. Mahkeme, 2018/890 esas, 2019/290 numaralı ve 14.3.2019 kararıyla, taşınmazın bulunduğu alanla ilgili 1. derecede arkeolojik sit kararı uygulamasının sonlandırılmasına karar verdi.
DENİZLİ İDARE MAHKEMESİ KARARI
Kararda, “arazi üzerinde yapılan ayrıntılı gözlem, yüzey araştırması, tespit ve incelemelerde 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamına girebileceği düşünülen hiçbir buluntuya rastlanılmadığı, alanda 1.derece arkeolojik ve doğal sit olma karakterini ortaya koyacak herhangi bir verinin olmadığı, dava konusu parselin 1. derece arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı özelliği taşımadığı, Hierapolis Antik Kenti’ne 1,5 kilometre mesafede yer aldığı, taşınmazın konumu itibariyle zaman içinde çevredeki turizm alanlarının önemli bir cazibe merkezi haline getirilmesine katkı koyacağı, olası kaçak yapılaşmayı ortadan kaldıracağı, sürdürülebilir bir doğal, tarihsel, arkeolojik ve kültürel turizmi geliştirecek şekilde sit statüsünün yeniden ele alınmasının uygun olacağı sonucuna varıldığı” belirtildi.
TEMYİZ YOLU KAPALI OLMAK ÜZERE KARAR VERİLDİ
Bu karara Kültür ve Turizm Bakanlığı itiraz ederken, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 2. derecede arkeolojik sit kararı aldı. Bakanlık, Denizli İdare Mahkemesi kararını temyiz ederek, İzmir Bölge İdare Mahkemesine taşıdı. İzmir Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi, 2019/497 esas, 2019/1379 numaralı ve 24.9.2019 tarihli kararıyla, Denizli İdare Mahkemesinin verdiği karara temyiz yolu kapalı olmak üzere uydu.
Bunun üzerine Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 18.8.2020 tarih ve 601020 ile 18.9.2020 tarih ve 692908 sayılı yazıları ile Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulundan mahkeme kararına uygun karar alınmasını istedi. Kurul da, 27.11.2020 tarih ve 11407 sayılı kararıyla söz konusu araziyi 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı’ndan çıkararak, 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı olmasına, buna göre sit haritası hazırlanmasına karar verdi.
ALAYONT: KARARLA BÖLGE YAPILAŞMAYA AÇILABİLECEK
Öte yandan, Mimarlar Odası Şube Başkanı Serdar Alayont, konuyla ilgili açıklamasında, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tanımlanan bu bölgede yüzlerce parsel bulunduğuna dikkat çekerek, “Sit statüsünün 3. dereceye düşürülmesi kararı, bu arazi ve bölgenin tamamının mevzi imar planlarıyla yapılaşmaya açılabileceği anlamına geliyor. Hierapolis Antik Kenti gibi sınırları kesin olarak bilinmeyen ve çok geniş bir alana yayılı bir kentin kıyısında yer alan arazinin, sadece yer üstü araştırması yapmış olan bilirkişilerin raporuna dayandırılarak sit derecesinin düşürülmesi oldukça vahim bir durum. Pamukkale kuzey kapısına sadece 700 mt mesafede krtik bir konumda yer alan bu arazide ve çevresinde günümüz teknolojileri kullanılarak yer altı görüntüleme çalışması yapılmalı ve buna göre sit statüsü yeniden değerlendirilmelidir” dedi.
Bir dönem yitirilmek üzere olan Pamukkale’nin Mimarlar Odasının girişimleri ve 1990 yılında düzenlenen sempozyumla Türkiye gündemine taşındığını, ulusal ve uluslararası çabalarla kültür mirasına dönüşmesinin sağlandığını kaydeden Alayont, söz konusu kararla ilgili yasal haklarını kullanacaklarını, en kısa sürede Bölge Kuruluna ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne itirazda bulunacaklarını sözlerine ekledi.
