PAÜ Fen Edebiyat Fakültesi’nde Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından düzenlenen panelde 95. yılında Cumhuriyet konuşuldu. Moderatörlüğünü Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Türkiye Cumhuriyeti Ana Bilim Dalı Başkanı, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ercan Haytoğlu’nun yaptığı panele Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mithat Aydın ve Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Umut Karabulut konuşmacı olarak katıldı.
Prof. Dr. Ercan Haytoğlu, panelin açılış konuşmasında, “Cumhuriyet kelimesi etimolojik açıdan bakıldığında, ahali, büyük, kalabalık gibi anlamlar taşımaktadır. Bir anlamda da kamuya ait, halka ait rejim vurgusu dikkatimizi çekmektedir. Demokratik cumhuriyet kavramı; egemenliğin millete ait olduğu vurgusuyla kendisini gösteren, seçim ilkesiyle ortaya konulan, özgürlükleri esas alan bir kavramdır” dedi.
“CUMHURİYET DEMOKRASİNİN EN GELİŞMİŞ ŞEKLİ”
Cumhuriyet düşüncesinin tarihsel gelişimini anlatan Prof. Dr. Mithat Aydın ise, Cumhuriyet idaresinin modern zamanlarda demokrasi kavramı ile birlikte kullanıldığını, bu bakımdan Cumhuriyetin halkın serbestçe iradesini kullanması ve kendilerini idare edenleri seçmesi olarak kabul edildiğini ifade ederek, şunları söyledi:
“Dolayısıyla da Cumhuriyet demokrasinin en gelişmiş şekli olarak kabul edilmiştir. Ancak günümüzde adının Cumhuriyet olup, halkın hak ve özgürlüklerini sınırlandıran cumhuriyetlerin olduğunu belirtelim. 19. ve 20. yüzyıl başlarında Osmanlı düşünürleri Osmanlı Devleti’ni kurtarmak amacıyla Batı’nın fikri etkisinde devlet idaresi üzerinde bir takım tartışmalara girişilmiş, genellikle İslami formülasyon ile açıklanmaya çalışılan bu görüşler doğrultusunda meşrutî idare fikri öne çıkmıştır. Cumhuriyetin bir siyasi rejim olarak belirmesi Anadolu’da yeni devletin kurulması sürecinde kendini göstermiştir. Bu bakımdan nasıl ki Tanzimat’ın mimarı Reşid Paşa ise, Cumhuriyet’in mimarı da Mustafa Kemal Atatürk’tür. Tebaadan vatandaşlığa, kul olmaktan birey olmaya geçmek, kula kulluğu reddetmek demek olan Cumhuriyetimizin mimarı Mustafa Kemal Atatürk’ü şükran ve minnetle anarak hepinize teşekkürlerimi sunuyorum.”
“Avrupa’da Aydınlanma Hareketi’nin Devrimler Üzerindeki Etkileri ve Milli Mücadele Dönemi’nden Cumhuriyet Dönemine” başlıklı konuşma yapan Doç. Dr. Umut Karabulut da “Cumhuriyetimizin 95. yılının kutlandığı bu hafta içerisinde bizlerin vazifesi de Cumhuriyeti ilan eden kuşaklar gibi aynı hedef ve heyecanla bu hisleri size aktarabilmek, Cumhuriyeti anlatıp tanıtabilmek, sevdirebilmektir. Bizlerin tarihçiler olarak meseleye bakış açımızın biraz daha küresel olması gerektiği düşüncesinden hareketle, Avrupa’da aydınlanma ve devrim sürecinin Türk Devrimi’ne nasıl etki ettiğini, aynı zamanda Amerika’daki devrim sürecinin Türkiye’ye olan etkilerinin önemine değinerek gelecek kuşaklara bunu en doğru biçimde anlatabilmeyi amaçlamaktayız” ifadelerini kullandı.
