Mimarlar Odası Denizli Şube Başkanı Özlem Durdu Kabel, kiralardaki yüksek artışa karşı düşük gelire sahip olanlar için belediyeleri göreve davet ederek, “Kiralamada sosyal belediyecilik uygulanmalı” çağrısında bulundu.
Enflasyondaki artışla birlikte yükselen kiralar düşük gelir sahiplerini zorlarken, Mimarlar Odası Denizli Şubesinden belediyeleri göreve davet eden bir açıklama geldi. Şube başkanı Özlem Durdu Kabel, ülkemizde son yıllarda, özellikle pandeminin etkili olduğu 2020 itibariyle yaşanan yüksek enflasyon ve yüksek kur nedeniyle ciddi sorunlar yaşandığını, bunlardan en önemlisinin kira olduğunu belirtti.
TBMM’de kabul edilen son düzenlemenin kira artışlarına taban ve tavan uygulaması öngördüğünü anımsatan Kabel, kira artışlarına getirilen yüzde 25’lik artış kısıtlamasının soruna uygulama düzeyinde çözüm olmaktan uzak bulunduğunu kaydetti.
Kiralık konut sisteminin “kiralık sosyal konut” sisteminden yoksun, serbest piyasa koşullarında “özel kiralık konut sistemi” denilen ve kendiliğinden oluşan bir arza dayandığını anlatan Kabel, şöyle devam etti:
“Lüks kiralık konut sistemi ile anlatmak istediğimiz, rezidans ve lüks konutlarda daire kiralama yöntemi ile dar ve orta gelir grubundaki vatandaşın daire kiralaması arasında hiçbir fark bulunmamasıdır. Bu yöntem özel kiralık konut sistemi içinde dar ve orta gelir grubundaki vatandaşın barınma ve iskan sorununa çözüm olmamaktadır.
Konut ve barınma hakkı en temel insan haklarından biri olarak Anayasa tarafından güvence altına alınmıştır. Anayasası’nın 36. maddesi, ‘Herkes temel insani gereksinimlerini karşılayabilecek, insan haysiyetine yakışır biçimde konut ve barınma hakkına sahiptir’ diyerek, bu güvenceyi yasal statüde ifade etmiştir.
Türkiye’de konut sorununu bu sarmaldan kurtarmak için, öncelikle salt mülkiyete dayalı geleneksel konut politikalarından sıyrılıp, mülkiyeti belediyede olan ve ömür boyu kirada oturma garantisi veren sosyal belediyecilik anlayışının gerekleri yerine getirilmelidir.
Sosyal devlet anlayışını uygulayan Almanya gibi ülkelerde, eğer düşük bir gelire sahipseniz ya da hiç geliriniz yoksa size sosyal konut kiralama hakkı bir imkan olarak verilmiştir. Bu konutlar, devlet tarafından yapıldığı için diğer konutlara göre daha uygun fiyatlara sahiptirler. Bu türdeki daireleri kiralamak için öncelikle yaşadığınız şehirden ya da bağlı olduğunuz belediyeden, sosyal konut kiralamaya uygun olduğunuzu belirten bir belge almanız yeterlidir. Bu belge gelirinizin belli bir eşiğin altında olduğunu kanıtlar ve sizin bu konutlarda barınma hakkınızı karşılar. Bu türden başka bir örnek, Viyana Belediyesidir. Viyana’da belediyenin kiraya verdiği 36 bin konut bulunmaktadır. Bu örnekte kiralama usulü belediye eli ile gerçekleşmektedir. Yerel yönetimler, yönettikleri kentlerdeki serbest piyasa koşullarına karşı, kira bedellerinin dengesini sağlayan terazinin diğer kefesi olmalıdır”
