Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Hastanesi Döner Sermaye İşletmesinin borcu çığ gibi büyüyor. Sağlık kurumunun 2016’de 23 milyon 717 bin lira olan borcu 4 yılda yüzde 316 artarak 98 milyon 688 bin liraya yükseldi. Bu raporları ortaya koyan ise, kamu kurum ve kuruluşlarını denetleme görevini yerine getiren Sayıştay.
Denizli’nin en önemli sağlık kurumlarından birisi olan PAÜ Hastanesi, borç içinde yüzüyor. Sayıştay denetçileri, incelemelerinin ardından hazırladığı raporda, 2019 yılı sonunda borcun 98 milyon 688 bin 239 liraya ulaştığına dikkat çekerek, “Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Döner Sermaye İşletmesinin gelirlerinin giderlerini karşılayamadığını ve mali yapının sürdürülebilir olmadığını” vurguladı.
KURUMUN TEŞKİLAT YAPISI
Kurumun saymanlık hizmetlerinin TC Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı PAÜ Döner Sermaye Saymanlığı tarafından yürütüldüğü kaydedilen raporda, işletme yönetimi ve teşkilatının “yönetim kurulu (üniversite yönetim kurulu), yürütme kurulu, üst yönetici (rektör), işletme müdürü, işletme müdür yardımcısı, harcama yetkilileri, gerçekleştirme görevlileri, veznedar, taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, mutemetler, memurlar ve işçilerden oluştuğu, işletme bünyesinde 19 birimin faaliyet gösterdiği” anlatıldı
İşletme Müdürlüğünde memur statüsünde 1 tabip, 58 hemşire, 8 ebe, 13 sağlık memuru, 18 sağlık teknikeri, 2 laborant, 3 tekniker, 2 teknisyen, 1 hizmetli ve 980 işçinin olarak görev yaptığı kaydedildi.
MALİ YAPI ORTAYA KONULDU
Mali yapı anlatılırken, “İşletmenin gelir bütçesi, mal ve hizmet gelirleri, alınan bağış ve yardımlar ve diğer gelirlerden; gider bütçesi ise, personel giderleri, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, mal ve hizmet alım giderleri, cari transferler, sermaye giderleri ve ek ödemeden oluşmaktadır. 2019 mali yılı işletme bütçesinde gelir ve gider kalemlerinin toplamı birbirine eşit
olup, 466 milyon 883 bin 451 TL’dir. 2019 yılı bilançosunda işletmenin ödenmiş sermayesi 1 milyon 769 bin 292 TL, toplam aktif büyüklüğü 69 milyon 152 bin 225 TL’dir. 2019 yılında 282 milyon 198 bin 540 TL net gelir hasılatı olan döner sermaye işletmesi, yılı 98 milyon 417 bin 948 TL dönem net zararı ile kapatmıştır” ifadelerine yer verildi.
“GELİR-GİDER DENGESİ VE BORÇ YAPILANMASI OLUMSUZ YÖNDE DEĞİŞMEKTE”
“Üniversite Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Döner Sermaye İşletmesi mali tablolarının incelenmesi sonucunda, gelir-gider dengesinin ve borç yapılanmasının olumsuz yönde değişmekte olduğu tespit edilmiştir” denilen raporda şu bilgiler yer aldı:
“Üniversite Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesinin 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ait mizan cetvelleri, bilançoları ile gelir tablolarının analitik olarak son dört yılının incelenmesi sonucunda; Hastane Döner Sermaye İşletmesinin 320 Satıcılar Hesabındaki tutarların 2016 yılı 78 milyon 465 bin 757 TL, 2017 yılı 88 milyon 490 bin 878 TL, 2018 yılı 116 milyon 656 bin 739 TL ve 2019 yılı 238 milyon 926 bin 454 TL (TC Hazine ve Maliye Bakanlığı vasıtasıyla yapılandırılan 18 milyon 369 bin 356 TL ile birlikte 257 milyon 295 bin 810 TL) olduğu; bu borçları ödeyecek olan varlıkların (kasa, banka ve alacak hesapları) toplamı ise yıllar itibariyle 2016 yılı 36 milyon 847 bin 123 TL, 2017 yılı 19 milyon 310 bin 011TL, 2018 yılı 11 milyon 423 bin 938 TL ve 2019 yılı 10 milyon 627 milyon 900 TL olduğu, satıcılar hesabı haricinde de bazı kısa ve uzun vadeli yabancı kaynakların (borçların) bulunduğu tespit edilmiştir.”
“İLAÇ VE TIBBİ MALZEME ALIMLARINDA ÖDEME VADESİ 24 AYA ÇIKTI”
Raporda, yapılan incelemeyle Hastane Döner Sermaye İşletmesinin satın aldığı ilaç ve tıbbi malzemelerin ödemesini 2015 yılında zamanında yapabildiğine, ancak 2019 yılına gelindiğinde bu durumun ortadan kalktığına, borç stoğunun sürekli bir şekilde artması sonucu ödeme vadelerinin ortalama 24 aya kadar uzadığına da dikkat çekildi.
4 YILDA YÜZDE 316 ARTAN BORÇ
Raporda, Hastane Döner Sermaye İşletmesinin 2016, 2017, 2018 ve 2019 yılı zararlarına da değinilerek, 2016 yılında 23 milyon 717 bin 18 TL olan borcun 2017 yılında 29 milyon 76 bin 979 TL’ye, 2018 yılında 64 milyon 399 milyon 732 TL’ye ve 2019 yılında 98 milyon 688 bin 239 TL’ye yükseldiği belirtildi.
“BORÇ, EKSİK REKABET NEDENİYLE MALZEME ALIMI FİYATLARINI ARTIRIYOR”
Hastane Döner Sermaye İşletmesinin en önemli kazancının Sosyal Güvenlik Kurumu ödemeleri olduğuna işaret edilen raporda, “Başka önemli bir gelir kaynağı olmayan Hastane Döner Sermaye İşletmesinin, kısa vadede gelirlerini, dolayısıyla varlıklarını büyük oranlarla arttırma imkânı bulunmamaktadır. Artan ödeme vadesi nedeniyle mal ve malzeme fiyatlarına eklenecek vade farkı ve uzun ödeme vadeleri nedeniyle daha az sayıda firmanın ihalelere katılması sonucu oluşacak eksik rekabet; mal ve malzeme fiyatlarını, daha da arttıracak ve borçların ve zararların, her geçen gün daha büyük oranlarla artmasını, kaçınılmaz kılacaktır” denildi.
Bu sorunun sağlık hizmeti sunulabilmesi için gerekli alımların yerinde ve zamanında yapılamamasına yol açabileceği uyarısı da yapılan raporda, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği’nde ifade edilen ‘merkezin her düzeyde tıp ve sağlık personeli yetiştirmek amacıyla Tıp Fakültesi başta olmak üzere, üniversite bünyesindeki diğer fakülte, enstitü, yüksekokul, araştırma ve eğitim merkezleri ile yurt içinde ve dışındaki diğer kurumlarla işbirliği yaparak sağlık hizmetlerinin kaliteli ve verimli düzeyde yürütülmesini sağlamaktır’ hükümleri yürütülmesine de engel teşkil edeceği dile getirildi.
Ayrıca bu durumun 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesinin (i) bendinin “Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur” hükümlerine aykırılık teşkil ettiği görüşüne de yer verildi.
Üniversite Hastanesi Döner Sermaye İşletmesinde, kârlılığının temini veya zararının önlenmesi için gelir-gider dengesinin gözetilmesi gerektiği, bu durumun işletme biriminin devamlılığı açısından son derece önem taşıdığı belirtilirken, idarenin cevabında yer alan Hastane Döner Sermaye İşletmesinin mali yapısının bozulması ile ilgili hususların tamamının yerinde ve geçerli gerekçeler olduğu, ancak mevcut mali yapıyla nitelikli ve kaliteli sağlık hizmeti sunulmasının giderek zorlaştığı vurgulandı.
YASADAN YARARLANARAK BORCUN AZALTILABİLECEĞİ BELİRTİLDİ
Raporda, 17 Nisan 2020 tarih ve 7244 sayılı “Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 4’üncü maddesi ile eklenen 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun Ek 45’inci maddesine atıfta bulunularak, şu öneri yapıldı:
“Düzenlemede, ‘devlete ait üniversitelerin tıp fakülteleri ve diş hekimliği fakülteleri ile bunlara bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezi birimleri ile rektörlüklerine bağlı sağlık hizmeti sunan enstitülerin döner sermaye işletmesi birimlerinden, borç karşılama yüzdeleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek oranın altında kalanlara Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden kaynak aktarılabilir’ denilmektedir.
Bu itibarla mevcut zararın azaltılması ya da tamamen ortadan kaldırılması ve Hastane Döner Sermaye İşletmesinin sağlıklı bir mali yapıya kavuşturulması için, yukarıda belirtilen kanun hükümlerine göre yetkili merciler tarafından gerekli girişimlerde bulunulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.”
PRİM BORCU OLANLARA HİZMETTEN DOĞAN ALACAK 2 MİLYON TL
Raporda, prim borcu olanlara sunulan sağlık hizmetlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna fatura edilememesinin mali yapının bozulmasındaki etkenlerden olduğu da anlatılarak, bu durum şöyle aktarıldı:
“Pamukkale Üniversitesi Sağlık, Araştırma ve Uygulama Hastanesinin 2015- 2019 yılları içinde genel sağlık sigortası prim borcu bulunan ve muafiyetten yararlanan toplamda 9 bin 702 kişiye 2 milyon 68 bin 100 TL tutarında tedavi hizmeti verdiği tespit edilmiştir. Gelirlerinin neredeyse tamamı SGK’dan tahsil edilen tedavi ücretlerinden oluşan ve bu gelirlerle ilaç, tıbbi malzeme, cihaz alımlarına dayalı giderlerini karşılayan Üniversite Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Döner Sermaye İşletmesinin sözü edilen muafiyetler kapsamında 2 milyon 68 bin 100 TL tutarında sağlık hizmeti sunduğu, ancak söz konusu hizmet bedellerinin faturalandırılamaması nedeniyle mali yapısının olumsuz etkilendiği görülmüştür.”
“BU YAPIYLA KALİTELİ SAĞLIK HİZMETİNİN DEVAMI OLANAKSIZ”
Mali durumla ilgili değerlendirmede ise, “Bu mali yapıyla Hastanenin, nitelikli ve kaliteli sağlık hizmeti sunmaya uzun süre devam etmesi olanaksızdır. Bu itibarla; mevcut zararın azaltılması ya da tamamen ortadan kaldırılması ve Hastanenin sağlıklı bir mali yapıya kavuşturulması için yetkili merciler nezdinde gerekli girişimlerin bulunulmasının doğru olacağı düşünülmektedir” görüşüne yer verildi.
TIKLAYIN | PAÜ’deki “ihale cinliği”ni Sayıştaş denetçileri ortaya çıkardı
