Denizli’de su kirliliğine göz yumulmasını gösteren korkunç bir gerçek Sayıştay denetiminde ortaya çıktı. DESKİ’nin sorumluluğunda olan uygulamada, binlerce işletmenin “atık su izni olmadan faaliyet gösterdiği” belirlendi. Sayıştay raporuna göre, süt ürünleri imalatçısından mezbahalara, mermer kesiminden tekstil boyamaya ve kimyasal üretim sektörüne uzanan geniş yelpazede tam 15 bin 603 iş yeri kanalizasyon şebekesine atık su bırakıyor.
31 Mart’tan önceki yönetimince iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilen binlerce iş yerinin atık su bağlantı izni olmadan faaliyet gösterdiği ortaya çıktı. Sayıştay’ın 2023 yılı denetimi sonrasında hazırlanan raporda “Atık su bağlantı izni alması gereken iş yerlerinin, ilgili mevzuatı kapsamında DESKİ’den almaları gereken izni almaksızın faaliyette bulunmaları nedeniyle su kirliliği kontrolü riski oluştuğu ve kurumun gelir kaybına uğradığı tespit edilmiştir” vurgusu yapıldı.
Raporda, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin “Atıksu Bağlantı İzni ve Belgesi” başlıklı 44’üncü maddesine atıfta bulunularak, “Atık su bağlantı izni, evsel atıksuların yazılı bir belge karşılığında; endüstriyel ve karışık atıksuların ise düzenlenecek bağlantı kalite kontrol izin belgesindeki koşulları sağlaması halinde atık su altyapı tesisleri yönetimi tarafından verilen izindir. Bağlantı kalite kontrol izni; atıksu altyapı tesisleri yönetimi tarafından, endüstriyel atıksuların kanalizasyon sistemine bağlantı şartlarını belirleyen bağlantı kalite kontrol izin belgesi ile verilir. Bu izin ve belgeler 45, 46, 47 ve 48 inci maddelerde açıklanan hususlara uyulması şartıyla verilir” denildi.
Yönetmelik hükmü gereği iş yeri çalışma ruhsatına tabi iş yerlerinin atık su bağlantı izni olmaksızın faaliyette bulunmalarının mümkün olmadığı belirtilen raporda, DESKİ’nin 26.12.2017 tarihinde mevcut tüm evsel ve endüstriyel atık su kaynaklarıyla ilgili usul ve esaslar belirleyen Atıksuların Kanalizasyona Deşarj Yönetmeliği’ni yayımladığı, buna göre atık su oluşumuna yol açan kaynakların izin almalarının zorunlu hale getirildiği anımsatıldı.
KENDİ YÖNETMELİĞİNE UYMAMIŞ
Ancak, DESKİ’nin kendi hazırladığı yönetmeliğe uymadığı Denizli Büyükşehir Belediye Meclisinde alınan bir kararla ortaya çıktı. 21.11.2022 tarih ve 32 sayılı karar ile kabul edilen 2023 yılı ücret ve tarifeler listesinin ikinci kısmının iş yeri açma ve çalışma ruhsatı görüşü altında, atık su analizi yapılmadan evsel atık su kaynakları için doğrudan düzenlenecek her bir görüş için 300 TL ücret belirlendi.
19 BİN 308 İŞ YERİNDEN 3 BİN 705’İ ATIK SU BAĞLANTI İZNİ ALDI
Denetim dönemi içerisinde ilgili ilçe belediyeleri ile yazışmalar yapılmak suretiyle adlarına iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenen iş yerlerinin listesi sağlanıp, bunların kurumdan deşarj izin belgesi alıp almadıkları kontrol edildi. Yapılan incelemede, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almış toplam 19 bin 308 iş yerinden yalnızca 3 bin 705’inin adı geçen belgeyi aldıkları, kalan 15 bin 603’ünün ise atık su bağlantı izni olmaksızın faaliyet yürüttükleri tespit edildi.
TEHLİKEYE DİKKAT ÇEKEN BULGULAR
Sayıştay denetçileri, bağlantı izni olmaksızın faaliyet yürüten iş yerlerinin içerisinde süt ve süt ürünleri imalatı, tekstil boyama, mermer kesim, mezbahalar ve kombinalar ile kimyasal üretim sektörüne girme ihtimali olan işyerlerinin de bulunmasının su kirliliği kontrolü açısından önemli bir risk teşkil ettiğini vurguladı.
DÖNEMİN DESKİ YÖNETİMİNİN YANITI
Dönemin DESKİ yönetimi, Sayıştay raporuna yansıyan tespitlere ilişken verdiği yanıtta, atı ksu bağlantı izni olmaksızın faaliyetlerini sürdüren iş yerlerinin tespitine yönelik Denizli Ticaret Odası ve ilgili ilçe belediyeleri ile yazışmaların yapıldığını, sahada da denetim ekiplerinin izinsiz çalışan iş yerlerinin tespitine yönelik çalışmalar yaptığı ifade etti.
GELİR KAYBINA DA YOL AÇIYOR
Sayıştay’ın DESKİ’ye ilişkin raporunun sonuç bölümünde ise, “Açma ve çalışma ruhsatı verilen iş yerlerinin kurumdan altyapı izni olmaksızın faaliyet yürütmeleri sonucu hem yukarıda yer verilen ilgili mevzuat düzenlemeleri ile amaçlanan su kirliliği kontrol fonksiyonu tam olarak yerine getirilememesine hem kurumun bu durum nedeniyle gelir kaybına uğramasına neden olunmaktadır” denildi.
