Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Denizli Şubesi, son dönemde yurdun farklı bölgelerinde artan deprem hareketliliği üzerine “Denizli ve 18 il diri fay hatlarının geçtiği alanlarda kurulu. Buralarda acilen kentsel yenileme çalışması başlatılması” açıklamasını yaptı.
JMO Denizli Şubesinin açıklamasında, 2020 yılı başından bu yana ülkemizde görülen sismik hareketlilik dikkat çekilerek, 1939-1945 yılları arasındaki gibi “deprem fırtınası” yaşanabileceği uyarısında bulunuldu.
KENTSEL YENİLEME ÇAĞRISI
Yaşanabilecek deprem fırtınasına karşı önlem olarak, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) ve Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) üzerindeki “sismik boşluk” alanları başta olmak üzere, büyük depremlerin meydana gelmesine neden olabilecek alanların belirlenmesi, fay hatları ile fay zonları üzerinde yer alan yerleşim birimlerinden başlamak üzere gerekli kentsel yenileme çalışmalarının acilen başlatılması istendi.
DENİZLİ VE 18 İL DİRİ FAY HATLARI ÜZERİNDE KURULU
Açıklamada, Denizli ile birlikte Bolu, Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bursa, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Kütahya, Eskişehir, Hatay, Kahramanmaraş, Bingöl, Erzurum ve Hakkari başta olmak üzere 18 ilin 80’ni aşkın ilçe ve 502’yi aşkın köyünün içinden diri fay hatları geçtiğine de dikkat çekilerek, “Bu yerleşim birimleri içerisinden geçen fay zonları üstünde 100 bini aşkın binanın yer aldığı ve yüzbinlerce yurttaşımızın bu binalarda yaşadığı da göz önüne alındığında, ülke insanının içinde bulunduğu risk daha da bir önem kazanmaktadır” denildi.
YASAL DÜZENLEME İÇİN ÖNERİ
Fay hatları ve zonları üzerindeki konutlarda yaşayan yurttaşların can güvenliklerinin sağlanması amacıyla TBMM 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 2. maddesinin 1. Fıkrasında değişikliğe gidilmesi de önerildi. Değişiklik önerisi şöyle:
“Yapılacak özel jeolojik araştırmalar sonucunda aktif olduğu tespit edilen fay hattı veya zonları ile heyelan, kaya düşmesi, çığ, su baskını gibi doğa kaynaklı afetlere uğramış veya uğrayabilir alanlar üzerine herhangi bir yapı inşa edilemez. Tespit edilen bu alanlar 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu çerçevesinde imar planlarına işlenir. İmar planı bulunmayan kasaba ve köylerde harita ve krokilere işlenmek suretiyle afete maruz olabilecek alan olarak ilan edilir. Afete maruz alanlar, İçişleri Bakanın teklifi ile Cumhurbaşkanlığınca kararlaştırılır. Bu suretle tespit olunan alan sınırları, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının isteği üzerine ilgili valiliklerce mahallinde ilan olunur. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”
“ZEMİN VE TEMEL ETÜDLERİ YAPILMALI”
JMO Denizli Şubesi açıklamasında denetim konusuna da vurgu yapılarak, “Günümüzde yapılan binaların zemin ve temel etüt raporları, ne ücreti vatandaştan peşin olarak alan ve fenni mesuliyet üstlenen yapı denetim kuruluşları tarafından ne de ilgili idareler tarafından yerinde denetimi esas alacak şekilde denetlenmediği, bu nedenle her depremde zemin sorunlarından kaynaklanan problemler nedeniyle binaların yıkıldığı veya ağır hasar gördüğü tespit edilmiştir. Bu kapsamda Yapı denetim kanununda gerekli değişiklikler acilen yapılarak zemin ve temel etütlerinin yapı denetim kuruluşları ile ilgili ruhsat veren idareler tarafından denetimi zorunlu hale getirilmelidir.
Sonuç olarak; TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası olarak TBMM’si göreve davet ediyor, afetlere karşı toplumun can ve mal güvenliğinin sağlanması konusunda gerekli yasal düzenlemeleri acilen hayata geçirmelerini bekliyoruz” ifadelerine yer verildi.
