Denizli Büyükşehir Belediyesi, yarın (pazar) kutlanacak Milli Mücadele Günü öncesinde, ilin tarihine ışık tutacak çalışmanın ürünü olan bir kitabın yayımlanmasını sağladı. Milli Mücadele döneminde Denizli-merkez ve ilçelerinde yaşananlar, Denizli’nin Batı Anadolu Kuvayı Milliyesi’nde oynadığı rol “15 Mayıs Milli Mücadele’de Denizli” adlı kitapta toplandı.
Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları olarak basılan kitabın hazırlanmasını Prof Dr Ali Sarıkoyuncu, Prof Dr Avni İlhan, Prof Dr Bayram Akça, Prof Dr Ercan Haytoğlu, Prof Dr İsmail Yakıt, Prof Dr Mevlüt Çelebi, Prof Dr Mithat Aydın, Prof Dr Önder Göçgün, Prof Dr Sadık Sarısaman, Prof Dr Turgut Tok, Doç Dr Nejdet Bilgi, Dr Öğretim Üyesi Veysi Akın, Dr Öğretim Üyesi Kamuran Şimşek, Münir Sayhan, Hasan Kallimci, Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanı Hüdaverdi Otaklı sağladı.
“15 MAYIS DENİZLİ’NİN ONUR GÜNÜDÜR”
Kitabın tanıtımında konuşan Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan, 15 Mayıs’ın Denizli’nin onur günü olduğunu belirtti. Zolan, “15 Mayıs ile ilgili birçok yayın, makale, anlatım ve ulusal seviyede konuşma ve yazışmalar var. Her konunun üstadı yetkin insanlar var. Bilgi, eğitim ve mesleki anlamda bu konuları araştıran çok değerli hocalarımız var. Tarihçilerin bilgi ve belgelere bakışı ayrı bir uzmanlık isteyen konudur. Bu kitapta yazıları yer alan 16 ismin 13’ü akademisyen, 3’ü de Denizli’de bu işlerle ilgili emek sarf eden kişiler. Kitabımız sadece Denizli merkezi değil, Milli Mücadele döneminde tüm ilçelerimizde yaşanan olaylarla ilgili çalışmadır” dedi.
“GERÇEĞİ ARAŞTIRMAK TARİHÇİLERE DÜŞER”
Denizli’de Milli Mücadele Günü’nün tarihiyle ilgili bazı tartışmaların gündeme getirildiğini kaydeden Zolan, “Bugünün anlam ve içeriğini örten iddiaları değerlendirecek pozisyonda değilim. Denizli’mizin işgal tehdidi altına girdiği andan itibaren şehrimin duruşu, milli refleksi önemlidir. Ben işin o tarafındayım, demek ki bu topraklara o zaman da sahip çıkanlar vardı. Başta Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ümüz olmak üzere Kurtuluş Savaşı’nda mücadele eden kahramanlarımız var. Onların sayesinde biz bugün hür ve bağımsız yaşıyoruz. Diğer suni ve farklı tartışmalar ilgimin dışındadır. Gerçeği araştırmak, bulmak tarihçilere düşer, bu işin uzmanı olan kişilere düşer. Ben bir siyasi ve Büyükşehir Belediye Başkanı olarak bu işin uzmanı olmadığım için bu konulara girmem, söz söylememin çok doğru olacağını düşünmüyorum” diye konuştu.
“DENİZLİ’NİN BAŞUCU KİTABIDIR”
15 Mayıs gibi her zaman bu tür tehditlerle karşı karşıya kalınabileceğini kaydeden Zolan, “15 Mayıs 1919’daki şehrimizin Milli Mücadele ruhunu eksiltmeden, aynı şekilde vatanımıza, bayrağımıza, tüm değerlerimize sahip çıkmamız lazım. Kent kültürünün ve belleğinin kaybolmaması adına bugüne kadar 170’in üzerinde konusu Denizli olan yayınımız var. Denizlimizin kültürü, tarihi, değerleri, yaşanmışlığı, her türlü sosyo-ekonomik boyutuna baktığımızda gayemiz geleceğe bir miras bırakabilmektir. Bu yayınların içerisinde en temel taşımız, köklü ve zihnimizi oluşturacak, Milli Mücadele ruhumuzu her zaman ayakta tutacak 15 Mayıs Milli Mücadele’de Denizli kitabımızdır. Bunu bugün tek eser olarak tanıtmamızın sebebi de budur. Bu Denizli’nin başucu kitabıdır. Tarihi temel yapılarından biri, her zaman elimizin altında okuyabileceğimiz hocalarımızın büyük katkıları ve emekleriyle çok güzel bir yayın ortaya çıktı” ifadelerini kullandı.
HAYTOĞLU: DENİZLİ TARİHİNE İLİŞKİN DERLİ TOPLU BİR ÇALIŞMA
Prof Dr Ercan Haytoğlu ise, Denizli’nin Milli Mücadele döneminde ait bilinen bazı çalışmalar olduğunu, bu kitap ile Denizli tarihine ışık tutan derli toplu bir çalışmanın ortaya konulduğunu söyleyerek, şunları kaydetti:
“Üniversitemiz kurulduktan sonra Milli Mücadele dönemine dair sınırlı sayıda tez yapıldı. Bunun dışında da İstanbul ve Afyonkarahisar Üniversitelerinde de tezler yapıldı. Ancak bunların bir kısmı hiç kitaplaşmadı ve birbirini tekrar eder halin ötesine de geçmedi. Bu çalışma ise yıllar sonra derli toplu olarak Denizli Milli Mücadelesine dair çok önemli hususların, orijinal konuların değerlendirdiği toplandığı bir çalışmadır. Bu bakımdan özel bir ehemmiyeti olduğunu düşünüyorum.”
Denizli’nin Milli Mücadele’ye katılmasıyla ilgili tarih tartışmalarına da değinen Haytoğlu, 15/16 Mayıs tartışmalarıyla ilgili bugüne kadar 33 farklı çalışmaya ulaştığını, 25’in üzerindeki çalışmanın ise Denizli Milli Mücadele Günü’nün 15 Mayıs tarihini gösterdiğini söyledi. Haytoğlu, sözlerine şunları ilave etti:
“O gün çekilen telgrafın bilgisi var fakat telgrafın orijinal metnine ulaşamadık. Fakat şu bir gerçek. Müftü Ahmet Hulusi Efendi’nin o gün söylediği bir cümle zaten tarih konusundaki tartışmayı bitiriyor. ‘Değerli hemşehrilerim bugün İzmir işgal edildi.’ ‘Bugün İzmir işgal edildi’ denildikten sonra 15 Mayıs tarih damgasını zaten vurmuştur. Pek çok kaynakta bu konuyu zaten destekler şekildedir. Ayrıca kitabın son makalesinde de 15 Mayıs’la ilgili bir değerlendirmem mevcuttur.”
AYDIN: BİR HEYKELİN ÜZERİNDEKİ YAZI BELGE OLAMAZ
Prof Dr Mithat Aydın da 15/16 Mayıs tartışmalarıyla ilgili iddiaları okuduğunu ifade ederek, “Bir heykelin üzerinde yazılan yazı belge olamaz. Veya filan kurul karar almış. Bunların tarihçi açısından hiçbir değeri yok. Biz, birincil kaynak gösterilebiliyorsa bunu dikkate alırız. Bunları tartışmanın gereği yok. Kentte duygu birliği olması gerekirken değeri olmayan şeyleri ortaya atmanın bence hiçbir değeri yok. Müftü Ahmet Hulusi Efendi konuşmasının başında zaten söylüyor, ‘Bugün İzmir işgal edildi’ diyor. Burada tartışılacak bir konu yok. Bütün kaynaklarda fetvası, konuşması ‘bugün’ diye başlıyor. Tartışmaya mahal olmadığı için bunu farklı mecralara getirmenin anlamı yok. Ben bu anlamlı günün birlik ve beraberlik getirmesini temenni ediyorum.”
“FOTOĞRAFIN BÜTÜNÜNE BAKMAK LAZIM”
Araştırmacı Yazar Münir Sayhan da geleceğe çok güzel bir eser bırakıldığını söyleyerek, “O dönemin koşulları ortadayken, kelle koltukta mücadele verirken bizim 15 mi, 16 mı diye tarihlere gömülü kalmamızın bir anlamı yoktur. Fotoğrafın bütününe bakmak lazım. 15, 16 deyip olayın ayrıntısına takılıp fotoğrafın bütününü görmezsek Milli Mücadelede yer almış olan emek veren kişilerin emeğini yazık etmiş oluruz” dedi.
