İlçenin Nikfer Mahallesi’nde yaklaşık 7 asırlık geçmişe sahip Nikfer bezinin son dokuma ustası olan Ümmühan Apalı, bu geleneği 1800’lü yıllardan kalma ahşap tezgahta yaşatmaya devam ediyor. Son dokuma ustası Apalı, pamuğu çıkrıkta kendi eğirerek ip haline getiriyor ve masuraya sardığı ipi dokumada kullanıyor. Ümmühan Apalı’nın dokuduğu bezden oğlu Ali Apalı ise, yün bel kuşağı yaparak satıyor.
Yüzyıllardır süregelen bu geleneğin son temsilcisi Ümmühan Apalı, gençlerin Nikfer bezini dokumayı öğrenmek istememesinden yakındı. Yüzde 100 pamuk ipliğinden el tezgahlarında dokunan Nikfer bezinin yaz aylarında serin, kış aylarında ise sıcak tuttuğunu anlatan Apalı, yaklaşık 12 yaşında başına geçtiği tezgahta 70 yıldır Nikfer bezi dokuduğunu söyledi. Apalı, şöyle devam etti:
“Ben Nikfer bezini yıllardır dokuyorum. Annemlerden öğrendik, dokumaya devam ediyorum. Bundan yedik, bundan içtik, zanaatımız buydu, kocadık ama dokuyoruz. Önceden dokuyanlar vardı, şimdi yok. Ben dokuyorum kimse kalmadı artık, benden sonra yok. Ben ölürsem o da yok artık. Pamuğu eğiriyorum, masura yapıyorum. İplerden doluyorum, dokuyorum. Çok elden geçiyor bu. Şimdi gençler öğrenir mi bunu, öğrenmez. Öğrenmek isteseler öğrenirler ama öğrenen bilmiyorum. Bizim günümüzde bundan kazandık, bundan yedik ekmeğimizi o zamanlar, böyle öğrendik. Bu da bitiyor artık. Bu bezi bir hafta eğiriyorum, masuraya geçiyorum farklı işlemler yaparken çok sürüyor. İki top anca dokudum iki haftada, topu kilo olarak 300, kara okka 100 olarak çıkıyor. Özel bir mekikle taraklardan geçiriyorum. Şimdi tarak yapan bile yok artık. Bu bezden eskiden ceket, pantolon ve bir sürü ürün yapılırdı.”

Ümmühan Apalı’nın oğlu Ali Apalı ise, annesinin dokuduğu tarihi bezden kuşak yapıyor. Annesinin son dokumacı olduğunu aktaran Apalı, “Tezgah anneme ninemden kalma. Annemin ömrü bununla geçmiş. Ben 10 yaşındayken babam öldü. O yıllarda geçim kaynağımız bizim bu tezgahtı ve halen daha annem sayesinde bu tezgahta bu mekikle çalışıyor. Yıllarca bu tezgah Nikfer’de herkesin geçim kaynağıydı. Annem 70 yıldan beri dokumuş. Son temsilci olarak köyde tek tezgah kalan annemindir. Son nesilde, son dokuyan 700-800 yıldan sonra kapatacak olacak annem, bu ürünü kapatmış oluyor” diye konuştu.

Yörede elbise, gömlek, pantolon, bel kuşağı ve şapka yapımında kullanılan Nikfer bezinin bir dönemler her evin altında kurulan tezgahlarda üretildiği öğrenildi. Islandıkça sağlamlığının artmasıyla tercih edilen ürünü Kanuni Sultan Süleyman’ın 1521’de Rodos seferinde üç gün dinlendiği Yoran Yaylası’nda sağlam ve dayanıklı olması nedeniyle gemilerin yelkenlerinde kullanmak için Nikfer bezi aldığı da belirtiliyor.
DENİZLİ (İHA)