Tavas’ın Altınova ve Solmaz mahallelerinde Amadeusresoruces Enerji Tic. LTD ŞTİ tarafından yapılacak jeotermal kaynak arama faaliyetine karşı çıkan Adem Bozdeveli, Hüseyin Sağnak, Uğur Üzgün, Nurşat Yörüko, Bayram Kana, Bekir Kana, İsmail Cabbar ve Mehmet Kayak, verilen iznin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Denizli İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Davaya, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Denizli İl Koordinasyon Kurulu da müdahil olarak katıldı.
VATANDAŞLARIN İSTEMİ
Davacılar, Denizli Valiliği Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından verilen 04.06.2020 tarih ve E-202021-20 sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir" kararının hukuka aykırı olduğunu, ruhsat sahası büyüklüğü esas alınmadan birden fazla ÇED sürecinin işletildiğini, proje alanının 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’na göre önemli doğa alanına sınır ve tamamının tarım alanı niteliğinde olduğunu, ayrıca Çevre Düzeni Planı’na ve plan hükümlerine aykırılık teşkil ettiğini, 1. derece deprem bölgesinde yer aldığını, flora ve fauna çalışmalarının tamamen literatür taramasına dayandırılamayacağını belirterek, verilen iznin iptali ve yürütmenin durdurulmasını talep etti.
DENİZLİ VALİLİĞİNİN SAVUNMASI
Denizli Valiliği ise, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğunu, projenin yapılacağı alanın Denizli Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından 02.12.2019 tarihinde düzenlenen 187 numaralı Jeotermal Kaynak İşletme Ruhsatı içerisinde bulunduğunu, Proje Tanıtım Dosyasında (PTD) genelge hükümlerine uyulacağının belirtildiğini, 3 ayrı alana ilişkin ayrı arama ruhsatı verildiğini, proje kapsamında oluşacak atık sular, toz, gürültü, koku vb. atıklar ile ilgili hesaplamaların en yakın yerleşim yeri göz önünde bulundurularak yapıldığını, bertaraf yöntemlerinin belirtildiğini, taahhütlerin, ayrıca tarım alanı ile ilgili olarak gerekli görüşlerin alındığı kaydetti.
JEOLOJİK DEĞERLENDİRME
Denizli İdare Mahkemesi, açılan davayla ilgili bilirkişi oluşturdu. Bilirkişi Heyeti’nin incelemesinin ardından jeoloji, çevre ve ziraat mühendisliği açısından rapor düzenlendi. Jeolojik değerlendirmede, bir jeotermal sondaj kuyusu için 20 sondaj açılmasının planlandığı, ilk 200 metre derinlikte 444,5 mm çapında, 200 metreden 700 metreye kadar 311,1 mm çapında ve 700 metreden 1.480 metreye kadar 215,9 mm çapında sondaj açılacağı, bu değerlere göre yapılan hesaplamada 222,92 metreküplük sondaj çamur havuzuna ihtiyaç duyulduğu, bu miktarın da proje tanıtım dosyasında bahsedilen miktarın yaklaşık 9 katı daha fazlasına ihtiyaç olduğunu gösterdiği, dava konusu sondaj yöntemi ile jeotermal kaynak arama faaliyeti projesinin coğrafi konum, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler dikkate alındığında yer altı suyunu ve su kaynaklarını olumsuz etkileyeceği belirtildi.
ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME
Çevresel değerlendirmede ise, yapılması planlanan projenin ÇED yönetmenliği EK II listesi kapsamında “seçme, eleme kriterlerine tabi projeler” arasında yer aldığına dikkat çekilerek, proje tanıtım dosyasında (PTD) çevreye olabilecek etkiler için alınabilecek önlemlere yer verildiği, ancak kurum görüşlerinin yetersiz olduğu ve kurum görüşünde belirtilen hususların yerine getirilmediği, gaz salınımlarına ilişkin bir değerlendirme yapılmadığı, dolayısıyla hazırlanan PTD’nın yeterli olmadığı görüşüne yer verildi.
ZİRAİ AÇIDAN DEĞERLENDİRME
Zirai açıdan hazırlanan raporda da, Amadeus Resources Enerji TİC. LTD ŞTİ tarafından Tavas ilçesinin Altınova Mahallesi’ndeki 187 ruhsat ve 3389669 erişim numaralı sahada planlanan "Sondaj Yöntemi ile Jeotermal Kaynak Arama Faaliyeti” projesinin PTD’nın belirlenen formata uygun olmakla birlikte kurum görüşlerinin yeterli olmadığı, projenin yer altı suyunu ve su kaynaklarını olumsuz etkileyeceği, ÇED alanının tamamının verimli tarım arazilerinden oluştuğu, projenin tarımsal üretime etkisinin önemsenmediği, projede ziraat mühendisin bulunmadığı ve daha kapsamlı bir ÇED raporu çalışması ile bulunduğu bölgedeki ve etki alanındaki tarım arazilerine etkisinin incelenmesi gerektiği ifade edildi.
MAHKEME KARARI: TELAFİSİ GÜÇ ZARARLAR DOĞACAĞI AÇIKTIR
Denizli İdare Mahkemesi, bilirkişi raporlarının ardından Altınova Mahallesi jeotermal aramasıyla ilgili 11.2.2021 tarih ve 2020/886 esas, Solmaz Mahallesı jeotermal aramasıyla ilgili 112.2021 tarih ve 2020/987 esas sayılı kararlarında yürütmenin durdurulmasına karar verdi. Kararda, şöyle denildi:
“Sondaj yöntemiyle jeotermal kaynak arama faaliyeti projesinin önemli çevresel etkilerinin olacağı açık olmakla birlikte; projenin uygulanacağı saha coğrafya bir bütün olarak dikkate alındığında, Tavas ilçesinin önemli tarım alanlarına sahip olduğu ve yer altı sularının iyi sulama suyu özelliği taşıdığı, bu noktada söz konusu projenin tarımsal alanlar üzerindeki etkilerinin ve bu kapsamda alınacak tedbirlerin belirlenmesi noktasında proje tanıtım dosyasını hazırlayan kişiler arasında ziraat mühendisinin bulunmayışının sondaj yöntemiyle jeotermal kaynak arama faaliyeti projesinin tarım alanlarına olası etkilerinin ve bu etkiler nedeniyle alınacak tedbirlerin detaylıca araştırılarak değerlendirilmediği sonucuna ulaşılmasına neden olduğu, öte yandan proje tanıtım dosyasında ilgili kurumlardan alınan görüşlerin yetersiz olması nedeniyle eksik ve yetersiz proje tanıtım dosyası esas alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Ayrıca; sondaj yöntemiyle jeotermal kaynak arama faaliyeti projesinin önemli çevresel etkileri olacağından dava konusu işlemin uygulamaya devam edilmesi halinde telafisi güç zararlar da doğacağı açıktır.
Açıklanan nedenlerle; 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca ve teminat alınmaksızın dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulmasına ve dosyanın esastan havalesinin yapılmasına, 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesi uyarınca kesin olarak 11/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”
