Denizlili kekik üreticileri markete geldiğinde ürünün fiyatını dokuza katlamasından dert yanarak, kendilerinden başka herkesin kazandığını belirtti. Çiftçiler, tepkilerini “Tüccar kazanıyor, fabrika kazanıyor ama çiftçi kazanmıyor” sözleriyle dile getirdi.
Türkiye’nin en büyük kekik üreticisi Denizli. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü rakamlarına göre, Türkiye’de yıllık 13 bin 700 ton dolayında kekik üretimi yapılıyor. Bunun yüzde 89’un karşılayan Denizli’deki üretim ise 12 bin 200 ton dolayında. Ancak dünya kekik üretiminin merkezindeki ilde çiftçilerin keyfi yerinde değil. Nedeni de tarladan market rafına ulaşıncaya kadar ürün fiyatının 9 kat artması ve kendilerinin para kazanamaması.
TARLADA 25, MARKETTE 223 LİRA
Tarladaki ürün ile marketin rafına konulduğunda ortaya çıkan fiyat farkı aradaki uçurumu da ortaya koyuyor. Fiyat artışı bir yana geçen yılın rakamın altında ürün vermeye razı olan çiftçiler, “Geçen yıl ortalama fiyat 28 lirayken, bu yıl 25 lira. Bir zincir marketin etiketine bakıldığında kilo fiyatı 223 liraya çıkıyor. Bizim maliyetlerimiz artarken, kazancımız düşüyor. Buna karşın tüketiciye kadar ulaşan rakamlar yüksek miktarda artıyor. Tüccar kazanıyor, fabrika kazanıyor ama çiftçi kazanmıyor” dedi.
KEKİK ÜRETİCİSİ NE DEDİ?
Artan maliyetlere yetişemediklerini ve ayakta kalabilmenin mücadelesini verdiklerini belirten kekik üreticileri, tepkilerini şöyle dile getirdi:
HÜSEYİN AKDENİZ: Bu yıl fiyatlar çok düşük. Geçen yıl piyasa 28 liradan kapandı şu anda 20-25 civarında… Bir litre mazot 30 lirayı buldu. 2 torba gübre 800’leri buldu. Neden kekik yerinde sayıyor? Şu anda üreticinin kazanabilmesi için 50 lira olması gerekirdi. Ama fiyatı tüccarlar belirliyor. Tüm maliyetler arttı. Üretici güçlükle iş yapıyor. Yaptıkları iş emeklerini karşılamıyor. Çiftçi önünü göremiyor. Odaların, tarım müdürlüklerinin bu işe el atması lazım. Her zaman kazanan aracılar, tüccarlar oluyor. Bunlar arasında rekabet varmış gibi görünse de öyle değil.
MUHAMMET AKSOY: Markette etiket fiyatını görünce şoke oldum. Bir yanlışlık var diye tekrar tekrar hesap yaptım. Çiftçide kilo fiyatı 25-30 lira arasında. Markette baharatlık kekik bin 223 lira. Biz diyoruz ki; çiftçi ürününü değerinde satsın, emeğini kurtarsın. Mazotunu, gübresini kurtarsın. Bu kekiğin çapası var, işlemesi var. Üretici işçi çalıştırıyor, yevmiye hesabı var. Köylü diyor ki; bizim emeğimiz korunsun. Burada aracı kazanıyor. Fabrika ve tüccarlar kazanıyor. Köylünün elinden 30 liraya götürüyorlar, market raflarında bin 223 lira.
HASAN ALİ ÇINAR: Maliyetler çok yüksek. Gübre, mazot, ilaç fiyatları zamlandı. Bizler üreticiyiz. Bir şey kazanmıyoruz. Aracılar kazanıyor. Geçen yıl en son 28 liradan ürün satıldı. Her şeye zam geldi ama kekik kilo fiyatına zam yapmadılar. Önümüzü göremiyoruz. Biz anca karnımızı doyuruyoruz.
MUSTAFA YEŞİLDAĞ: Çok ucuza ürün satıyoruz. Maliyetler ise çok yükseldi. Özellikle mazot, ilaç, gübre fiyatları çok arttı. Şimdi çiftçiden öldüm parasına ürün alıyorlar. 20 ile 27 lira arası fiyat verenler oldu. Hangi şartlarda bu ürünü yetiştirdiğimizi sormuyorlar bile. Ben marketlerin yoğun olduğu bölgelerde yaşıyorum. Çok uçuk fiyatlar gördüm. Bin lira, bin 200 liraları gördüm. Gram bazında 19 liraları gören marketler var. Bu bizi çiftçi olarak, üretici olarak üzüyor. Bizim çektiğimizi görmüyorlar. Mazotun, gübrenin fiyatını kıyaslamıyorlar. Marketçiler, aracılar çok yüksek paralar kazanıyor bu işten. Biz kazanmıyoruz.
