Manisa’nın Soma ilçesinde meydana gelen ve “Cumhuriyet tarihinin en büyük maden faciası” maden faciası olarak kayıtlara geçen olayın 8. yılında hayatını kaybeden 301 madenci anılıyor.
Ülkeyi yasa boğan facianın yıldönümünde yazılı açıklama yapan TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Mehmet Akköse, yaşanan acıyı yüreklerinde hissettiklerini, 301 madenciyi saygıyla andıklarını belirtti.
“Kömür madenciliğinin en zoru, Soma Havzası gibi, kendiliğinden yanmaya elverişli olan ve metan içeren kömür yataklarında yapılanı olup bu tür yataklarda havza bütünüyle planlanmalı, bilim ve teknolojiden en üst düzeyde yararlanarak tek elden işletilmelidir” diyen Akköse, şunları kaydetti:
“Yaşananlar bize göstermektedir ki, Soma faciası ve benzeri çok ölümlü kazalar adı özelleştirme olmaksızın, özelleştirme araçları olarak devreye sokulan taşeronlaştırmanın sonucudur. Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliği sisteminin yaşama geçirilmesi için oluşturulmuş olan mevzuat sistemsel sorunları çözecek yeterlilikte ve nitelikte değildir.
Soma faciasının temel nedenlerinden biri de bilgi ve teknoloji üretemeyen sistemin, dünya piyasaları ile rekabet edebilmenin en kolay yolu olarak, ucuz ve güvencesiz emek üzerinden üretim yaptırmayı model olarak benimsemiş olmasıdır. Türkiye’de uygulanan ekonomik sistem, sermaye birikim koşullarına ve hatta madencilik sektörünün özgün yapısına bakıldığında, yapısal olarak kaza üreten bir sistemdir. Büyüme ve küresel piyasalarla rekabet edebilme adına uygulanan üretim zorlaması, uzun çalışma saatleri, işçi maliyetlerinin düşürülmesi, bir maliyet unsuru olarak görülen işçi sağlığı ve iş güvenliğinden yapılan fedakârlıklar; daha kötü çalışma koşullarını ve kazaları beraberinde getirmekte, sonrasında yaşananlar ise kalkınma için bu koşullara katlanılması gerektiği söylevine, işin fıtratına bağlanmaktadır.
Soma faciası, tüm bu dinamiklerin yaşandığı acılarla yüklü, olumsuz bir sembol olmuştur. Facia sonrası, katliama yönelik tepkileri dindirmek için her zaman olduğu gibi suçlu ve kurban arama süreci başlamıştır. Kazanın akabinde Manisa Başsavcısının, “gözaltına alacağımız herkes işçilerle birlikte öldü” beyanı ile ölen mühendisleri işaret etmiş olması, sistemin yaratmış olduğu bu facianın, sadece birkaç mühendise yüklenerek çözümlenmek istenilmesi sistemden kaynaklı sorunların örtülmek istenilmesinden kaynaklanmaktadır.
Kuşkusuz facianın oluş nedenlerinin ortaya konulması, sorumlulukların belirlenmesi bundan sonra olabilecek faciaların önlenmesi için önemlidir, ancak yeterli değildir. İş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçilebilmesi için bundan sonra işyerlerinde “önce insan, önce sağlık ve önce iş güvenliği” anlayışı yerleştirilmeli, tüm süreçlerde öncelik işçi sağlığı ve iş güvenliğinde olmalıdır.
Üzerinden geçen 8 yıl sonra da acımıza atılan tekmeyi, 301 vatandaşın can güvenliğini sağlayamayan yetkililerin bu işin fıtratında vardır söylemlerini unutmuyoruz. Soma için adalet istemeye, taşeronlaşmaya ve sendikasızlaşmaya karşı çıkmaya devam ediyoruz.”