Bugün, turizmde hak ettiği yerlerde olmasa da tarihin bir köşesinde hep iz bırakmıştır Denizli. Ve o izi takip eden çok önemli gezginleri, fotoğrafçıları ve ilüstratörleri ağırlamıştır geçmişte. Bu sebepledir ki bugün Fransız arşivlerinde Marquis de Laborde imzalı çok sayıda gravür bulunmaktadır.
Daha çok arkeolog ve gezgin olarak tanınır Marquis de Laborde. 1830’da Arabistan’ı gezen Laborde, 1838 yılından itibaren Anadolu’yu dolaşır. 1862’ye kadar Anadolu’dak bulunan önemli antik şehirleri gezer ve gravürünü yapar Marquis de Laborde.
İşte 24 yıllık bir geziden arda kalanlar arasında Denizli’den de kesitler bulunmaktadır. İki asıra yaklaşan yaşlarıyla bu gravürler, o dönemdeki antik kentler ile beyaz cennet Pamukkale’nin görsel hafızasını oluşturuyor.
Fransız gezginin çizimleri sadece Pamukkale ile sınırlı değil. Aynı zamanda Çürüksü (diğer adıyla Lycus Vadisi) ile Tripolis antik kentlerine de uğrar. Laborde’nin gravürlerine bakıldığında o dönemdeki Denizli yaşamına dair izler bulmakta mümkün.
Örneğin Tripolis’in tasvir edildiği gravürde, derme çatma bir çadır ile birkaç deveyi görmek mümkün. Ya da Pamukkale’yi anlatan gravürlerde rastlanır 19. yüzyıl Denizli’sindeki günlük yaşam izlerine.
TARİHİN TOZLU SAYFALARINDA BİR ZEYBEK
Laborde’nin Journal Du Voyage L’asie Mineure kitabında topladığı gravürler arasında sadece antik kentler yok. Efelerin kıyafetine de yer verir ünlü Fransız gezgin. Laborde’nin çiziminde omzunda tüfeği, pala bıyığı ve kostumüyle bir zeybek de yer alıyor.